Ο Μέγας Βασίλειος και ο γέρο - μπουχέσας της Coca Cola

Τούτες τις μέρες που ζούμε στο ρυθμό των ΧΡΙΣΤΟΥ-γεννων και της Πρωτοχρονιάς θα αποδείξουμε για άλλη μία φορά στους εαυτούς μας τα αίτια της κρίσης που βιώνουμε.. Θα αποδείξουμε για άλλη μία φορά το γεγονός του ότι είμαστε λαός της καλοπέρασης (ακόμα και στην εποχή τη δύσκολη που διανύουμε), παρά της ουσίας. Θα αποδείξουμε πως δεχόμαστε με μεγάλη ευκολία οτιδήποτε ξενόφερτο παρά ελληνικό έθιμο. Από τα ποιο σοβαρά μέχρι τα ποιο ασήμαντα πράγματα. Λαός χωρίς τις παραδώσεις και τα έθιμά του, χάνει την ταυτότητά του και αργά, αλλά σταθερά, μετατρέπετε σε αποικία... Μία τέτοια περίπτωση είναι και ο Santa Claus. Όπως είχαμε πει σε προηγούμενο άρθρο ο Santa Claus είναι η συντομογραφία του Saint Nikolaus, του δικού μας Αγίου Νικολάου, Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας και προστάτου των ναυτικών.

Η Ελλάδα ΜΑΣ, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά

Σαν λαός έχουμε εξέχουσες και πάνσεπτες μορφές. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Όμηρο τους ήρωες του 21 και του 40; τον Κόντογλου; τον Παπαδιαμάντη; τον Ελύτη; τους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας; Οι ξένοι μας έβλεπαν και ζήλευαν, δεν μπορούσαν να φανταστούν πως χωρούν τόσες σπουδαίες προσωπικότητες σε μία Χώρα. Πολλοί προσπάθησαν να μας φτάσουν σε ποιότητα και μόρφωση μα δεν τα κατάφεραν. Τότε αποφάσισαν να μας αντιγράψουν.. Αφού πήραν την γλώσσα μας και την έκοψαν και την έραψαν στα μέτρα τους, αποφάσισαν να πάρουν και τα έθιμα μας.. Στις μέρες μας ζούμε υπό τον ρυθμό των εορτών. ΧΡΙΣΤΟΎγεννα και πρωτοχρονιά.. Φιγούρα και μασκότ αυτού του δωδεκαημέρου; Ποιος Χριστός; Ο Santa Claus, ο χοντρός γέρος ντυμένος στα κόκκινα, με τα κουμπιά έτοιμα να εκραγούν από την τεράστια κοιλιά. Μία φιγούρα που μας παροτρύνει αυτές τις μέρες να φάμε του σκασμού, να ποιούμε όσο δεν πάει και να ξεφαντώσουμε όσο μπορούμε!! Νομίζω πως τον 2ο αιώνα, όταν και άρχισε να εορτάζεται η γέννηση του Χριστού ή Θεοφάνια (εμφάνιση του Θεού στη Γη), οι πρώτοι Χριστιανοί δεν είχαν ακριβώς αυτό που βιώνουμε σήμερα στο μυαλό τους... Δεν μπορούσαν να διανοηθούν πως η γέννηση Του Σωτήρα θα εορταζόταν με κραιπάλες... Ο Μέγας Αθανάσιος που μετέφερε την εορτή αυτή από την Ανατολή στη Δύση δεν είχε στο μυαλό του κάποιον άλλον εκτός Του Χριστού, ως πρόσωπο της εορτής αυτής. Μέχρι κάποια χρονική περίοδο ο Χριστός γέμιζε τους λαούς και το πρόσωπό Του ήταν υπέρ αρκετό για να καλύψει με χαρά τους Χριστιανούς. Μέχρι βέβαια να αρχίσει να κομματιάζεται η Εκκλησία και να ξεφυτρώνουν παντού αιρέσεις και αιρετικοί... Φυσικά και σε μία Αίρεση ο Χριστός δεν είναι αρκετός, δεν καλύπτει, δεν γεμίζει τον άνθρωπο. Έτσι λοιπόν οι Αιρετικοί Φραγκολατίνοι (εμείς τους λέμε ΛΑΝΘΑΣΜΈΝΑ Καθολικούς), οι Προτεστάντες κ.τ.λ.π. έπρεπε να βρουν διαφορετικό τρόπο να εορτάζουν τα Χριστούγεννα, διαφορετικό τρόπο από τους Χριστιανούς. έτσι πήραν ορισμένους από τους αγαπημένους και πολύ γνωστούς Αγίους της Εκκλησίας Του Χριστού, τους ένωσαν και δημιούργησαν έναν "πιασάρικο" "άγιο" για τα παιδιά. Αιρέσεις όμως υπάρχουν και μέσα στην Εκκλησία μας. Αιρετικοί υπάρχουν ακόμη και σήμερα! Αυτοί λοιπόν φρόντισαν να απομακρυνθούν από την ζωή των παιδιών οι Άγιοι της αρετής και της γνώσης με αποτέλεσμα σήμερα να μην γνωρίζει σχεδόν κανένας γονέας πως ο Santa Claus είναι μίξη του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Βασιλείου.

Ο Μέγας Βασίλειος

Οι δύο αυτοί Άγιοι ήταν Ιεράρχες λαμπροί! Εκτός από την γνώση τους την γραμματική και την θεολογική ήταν και ελεήμων και φιλάνθρωποι. Όπως είχαμε πει για τον Άγιο Νικόλαο, τα βράδια πετούσε από τα παράθυρα των φτωχών πουγκιά με χρήματα ενώ ο Άγιος Βασίλειος θαυματούργησε σε περιστατικό που θα αναφέρουμε ποιο κάτω, εξ ου και η Βασιλόπιτα.. Ο Μέγας Βασίλειος λοιπόν (330 - 379), ήταν Πατέρας της Εκκλησίας, επίσκοπος Καισαρείας, κορυφαίος θεολόγος του 4ου αιώνα και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που θεωρούνται προστάτες της παιδείας. Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329 μ.Χ., κατ' άλλους το 330 μ.Χ., στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τα εγκυκλοπαιδικά λεξικά αναφέρουν σαν πατρίδα του Μ. Βασιλείου την Καισαρεία της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 αγόρια έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος). Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή. Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από την Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από την Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες -καθοριστικής σημασίας- πνευματικές βάσεις του Αγίου.

Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική ανοδική πνευματική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του. Ακριβώς το αντίθετο δηλαδή με τον έτοιμο να σκάσει, "άγιο" της Coca Cola... Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισαρεία και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική, έχοντας συμφοιτητές του τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό (τον θεολόγο) και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη.

Από την Αθήνα επέστρεψε στην Καισαρεία και δίδασκε την ρητορική τέχνη. Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γι' αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός, και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357 - 362 μ.Χ.). Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιεροσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370 μ.Χ.). Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων.

Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε κολακείες βασιλικές του Ουάλεντα (364 - 378 μ.Χ.), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισαρεία για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μόδεστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου. Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.

Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη «Βασιλειάδα», συγκρότημα με ευαγή Ιδρύματα, όπως φτωχοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ξενοδοχείο και νοσοκομείο κ.ά., όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής.

Ο Μέγας Βασίλειος έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο. Τα κυριότερα έργα του είναι οι 9 ομιλίες στην Εξαήμερο, ομιλίες στους Ψαλμούς, πολλές και διάφορες άλλες ομιλίες, ασκητικά έργα και επιστολές. Εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο.

Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ήπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 378 μ.Χ. ή κατ' άλλους το 379 με 380 μ.Χ., εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και Ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο.

Το έθιμο της Βασιλόπιτας

Στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη, όταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία, ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισαρεία. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινουπολη. Ετσι, οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να δώσουν ό,τι είχε ο καθένας χρυσαφικά νομίσματα κ.λπ. Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε άδοξα σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια. Τότε ο Μέγας Βασίλειος έδωσε εντολή και από τα μαζεμένα χρυσαφικά τα μισά να δοθούν στους φτωχούς, ένα μικρό μέρος κράτησε για τις ανάγκες των ιδρυμάτων της Βασιλειάδος, και τα υπόλοιπα τα μοίρασε στους κατοίκους με ένα πρωτότυπο τρόπο: έδωσε εντολή να ζυμώσουν ψωμιά και σε κάθε ψωμί, έβαλε από ένα νόμισμα ή χρυσαφικό μέσα, κατόπιν τα μοίρασε στα σπίτια, έτσι τρώγοντας οι κάτοικοι τα ψωμιά έβρισκαν μέσα ότι ακριβώς είχαν δώσει εξ αρχής. Έτσι, γεννήθηκε το έθιμο της πίτας που ονομάσθηκε βασιλόπιτα.

Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης!!!

Και με τον παραπάνω!! Ας σταματήσουμε να λέμε ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης! Υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει!! Το έργο του, η ζωή του, η αρετή του και η ασκητικότητά του είναι ακόμα ζωντανά και υπάρχει ολόκληρη και η βιβλιογραφία του. Αν εσείς δεν ενδιαφέρεστε να δείτε τον Άγιο τότε κάντε το χρέος σας, σαν γονείς και μιλήστε γι αυτόν στα παιδιά σας. Εκείνα, που είναι και ποιο έξυπνα θα βρουν τον δρόμο τους και τον Άγιο τους...